Thủy triều là một hiện tượng tự nhiên quen thuộc với những người dân vùng ven biển. Tuy nhiên lạ ít ai hiểu về hiện tượng này, nguồn gốc do đâu và những lợi ích cũng như tác hại của nó. Bài viết hôm nay sẽ bật mí tới bạn bạn những thông tin chi tiết nhất về hiện tượng này nhé.
Tìm hiểu về thuỷ triều
Thuỷ triều chính là một hiện tượng tự nhiên mà trong một thời gian cụ thể mực nước sông và nước biển tăng lên và hạ xuống. Sự hình thành thuỷ triều đó chính là bề mặt trái đất đã chịu tác động của các thiên thể cùng với lực hấp dẫn của mặt trăng.
Thuỷ triều sẽ trải qua bốn giai đoạn cụ thể gồm có:
- Triều lên chính là lúc mực nước dân cao hơn so với bình thường khiến cho vùng lân cận giữa biển cùng với đất liền bị ngập nước.
- Triều cao đây là lúc mực nước đạt cao nhất trước khi nó hạ xuống.
- Triều xuống chính là lúc mực nước rút xuống khi nó đã lên trước đó và lúc triều xuống thường sẽ phải mất thời gian vài giờ đồng hồ.
- Triều thấp chính là một hiện tượng mực nước ở vị trí thấp nhất ở một điểm và cố định ở điểm đó.
Hiện tượng thuỷ triều bắt nguồn từ đâu?
Chúng ta sẽ xích lại gần nhau hơn nhờ vào sức hút giữa Mặt Trăng và Trái Đất. Nhưng bù lại sẽ là lực quay li tâm của cả hai hành tinh này quanh quanh quán tính của chúng.
Hai lực ly tâm và lực hút sẽ vì nhau nhưng lại thay đổi theo chiều ngược nhau. Lực ly tâm tác động vào một điểm càng lớn khi nó xa trọng tâm của Trái Đất và mặt trăng, ngược lại tùy theo khoảng cách mà sức hút của mặt trăng sẽ giảm dần. Chính vì sự chênh lệch giữa hai lực này, không cân bằng cho nhau đã tạo nên hiện tượng này.
Điểm A không có đủ lực cân bằng với lực hút Trái Đất nên sẽ di chuyển về phá Mặt Trăng. Còn điểm B lại có lực ly tâm quá lớn nên có xu hướng rời xa. Cũng chính vì thế mà mỗi ngày Trái Đất sẽ xuất hiện hai lần triều lên xuống mỗi ngày.
Hiện tượng này có ảnh hưởng đến toàn bộ Trái Đất thế nhưng sự biến dạng của nước trên đại dương là điều dễ dàng nhận thấy còn vỏ Trái Đất quá rắn nên khó có thể nhận biết. Sự biến dạng này càng rõ rệt nếu như cả Mặt Trăng, Mặt Trời và Trái Đất nằm thẳng hàng với nhau. Cũng chính vì thế thời điểm triều lên mạnh nhất là lúc bạn nhìn thấy trăng non và trăng tròn.
Thời điểm lên xuống của thuỷ triều trong ngày
Có hai hiện tượng thuỷ triều là Nhật Triều và Bán Nhật triều. Đối với hiện tượng đầu tiên sẽ xảy ra khi khoảng thời gian để nước dân lên cho tới khi hạ xuống sẽ là 24 giờ 50 phút. Còn với hình thức kia thời gian lên xuống của mực nước sẽ là 12 giờ 50 phút. Đơn giản cách tính thuỷ triều được xác định như sau:
- Đối với nhật triều: Thời gian cách nhau giữa một lần triều lên và xuống sẽ là 50 phút. Chẳng hạn như hôm nay thời gian triều lên là 9h sáng thì ngày mai triều xuống sẽ là 9h50 sáng. Và thuỷ triều lên cùng cách nhau 50 phút như vậy với các ngày.
- Còn đối với bán nhật triều: Thời gian lên và xuống cách nhau 12 giờ 25 phút.
Ngày nay, bạn sẽ nghe đến sự xuất hiện của thuỷ triều đỏ và đen. Hai hiện tượng này xảy ra bất thường và ảnh hưởng đến cuộc sống, môi trường cũng như những sinh vật biển bị tác động.
- Triều đỏ: Đây được hiểu là sự nở của một loài tảo đỏ và nó sẽ không liên quan tới việc lên xuống của mực nước.
- Triều đen: Lại ám chỉ thảm họa dầu tràn ra biển, loại này cũng không có liên quan đến mực nước.
Những mặt lợi và mặt hại của thuỷ triều
Thuỷ triều xuất hiện hằng ngày và đây là một hiện tượng tự nhiên không ai có thể tạo nên hay dập tắt nó đi. Hiện tượng này buộc chúng ta phải đón nhận nó và mang lại những mặt lợi và hại cho cuộc sống con người cụ thể như sau:
Lợi ích thuỷ triều
Từ xa xưa, con người đã khai thác và tận dụng những hiện tượng tự nhiên vào đời sống. Việc quan sát triều lên xuống sẽ mang đến nhiều lợi ích trong cuộc sống như sau:
Đóng góp cho lịch sử
Một trong những lợi ích vẻ vang nhất mà thuỷ triều mang đến cho lịch sử dân tộc đó chính là chiến thắng quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng. Cũng nhờ việc tính toán được sự lên xuống của mực nước vua Ngô Quyền cùng binh lính đã giành được chiến thắng vang dội ngay trên sông. Chiến thắng này mãi đi vào lòng người dân Việt Nam mà nhờ sự thông minh tận dụng hiện tượng này.
Đánh bắt thuỷ hải sản
Thời xưa, con người chỉ biết dựa vào sông, biển để có thể kiếm được nguồn lượng thực cũng như biết đánh bắt các loại tôm, cua, cá do thuỷ triều đẩy vào. Mỗi một lần triều lên sẽ là một nguồn hải sản dồi dào. Cũng chính vì thế hoạt đông đánh bắt cá luôn dựa vào thời tiết, điều kiện của mỗi kỳ xuất hiện. Nhờ nguồn thuỷ triều mà có được những nguồn thức ăn phong phú cho cuộc sống chúng ta.
Sản xuất điện
Nhờ vào hiện tượng này sẽ giúp ngành công nghiệp sản xuất điện có đủ năng lượng để sản xuất. Đây là một đóng góp to lớn cho cuộc sống sinh hoạt và sự phát triển của xã hội. Do đó, không phải mua điện là một tác động tích cực rất lớn mà hiện tượng này mang lại.
Các lợi ích khác của thuỷ triều
Ngoài ra, hiện tượng tự nhiên này còn mang đến nhiều lợi ích quan trọng trong cuộc sống hằng ngày bạn cần nắm rõ gồm có:
- Nguồn nước dồi dào phục vụ cho sinh hoạt, trồng trọt và tưới tiêu hằng ngày.
- Phục vụ cho việc bồi đắp phù sa, nguồn dinh dưỡng dồi dào cho các đồng bằng, các vựa lúa lớn tại Việt Nam.
- Đây cũng là một hiện tượng giúp ngành thuỷ văn phát triển và nghiên cứu để phục vụ cuộc sống tốt hơn.
- Tận dụng triều lên để phục vụ cho việc đóng tàu thuyền, hơn thế còn mang đến giá trị lớn lao cho ngành hàng hải phát triển.
Tác hại thuỷ triều
Ngoài những lợi ích mà hiện tượng này mang đến cho con người, thuỷ triều cũng đã gây ra không ít các ảnh hưởng tiêu cực của đời sống như:
- Thuỷ triều đỏ khiến các sinh vật biển chết mất đi nguồn tài nguyên quý giá của tự nhiên cũng như con người.
- Triều lên đất liên gây nên sạt lở, cuốn trôi nhà cửa, mùa màng và tài sản của người dân.
- Những đợt triều lên gây hoang mang, ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống của người dân vùng biển.
Tại sao phải đo thuỷ triều?
Từ sự phân tích những mặt lợi và hại của thuỷ triều cho nên có rất nhiều lý do cần phải đo hiện tượng này. Cụ thể bao gồm những mục đích dưới đây:
- Việc xác định được triều lên xuống sẽ điều chỉnh các hoạt động trong ngành vận tải hàng hải.
- Dự báo thuỷ triều sẽ giúp tận dụng một nguồn năng lượng cho cuộc sống, cho các nhà máy thuỷ điện.
- Nhận biết để phòng tránh những ảnh hưởng cũng như tận dụng nguồn thức ăn.
- Việc thu thập những thông tin này còn giúp nhà nghiên cứu đưa ra các cảnh báo cũng như có biện pháp bảo tồn hệ sinh thái gần biển.
Có thể bạn quan tâm:
- Lốc xoáy – Nguồn gốc hình thành và đặc điểm đặc trưng
- Sương mù và những lý giải về nguyên nhân, phân loại
Như vậy, thuỷ triều không chỉ là một hiện tượng tự nhiên thông thường mà còn có nhiều lợi ích thiết thực trong cuộc sống hằng ngày. Mong rằng bạn đã hiểu hơn về hiện tượng này và có thêm nhiều kiến thức bổ ích về những hiện tượng mà tạo hoá ban tặng.
